'Als ik zonder AI iets zou moeten schrijven, zou ik niet weten waar ik moest beginnen.' Het is een quote uit een presentatie op een AI-event waar ik een tijdje geleden was. De student die de workshop gaf noteerde deze uitspraak uit de mond van een collega-student en constateerde dat dit wel eens een probleem zou kunnen worden: doordat we altijd AI ter beschikking hebben, worden we lui en hebben we geen eigen ideeën meer.
Het zou kunnen. En gedeeltelijk zal het ook wel waar zijn. Maar ik denk dat het overgrotendeels (ja, dat is een woord OK) toch anders ligt.
Dat denk ik, omdat ik al een decennium schrijftrainingen geef die voor een belangrijk deel bestaan uit technieken voor het overwinnen van writer's block. Je zou zeggen: dat is nu een stuk minder belangrijk geworden. Want je kunt je gewoon laten triggeren door AI (ironisch genoeg heten deze triggers in het jargon 'writing prompts' - dus 'prompten om geprompt te worden' is nu officieel een ding). En toch is dat niet helemaal waar.
Het ABC-principe
Er was namelijk altijd al een categorie schrijvers die helemaal geen last had van writer's block. Dat zijn de schrijvers die leven volgens wat ik het ABC-principe heb gedoopt: Always Be Creating. Dit zijn de mensen met de notitieboekjes, al dan niet digitaal, die altijd bezig zijn met het verzamelen van ideeën en het noteren van invallen.
En dat is, ook (of juist) in de tijd van AI-content hoe het zou moeten zijn: het begin van schrijven zijn altijd je eigen ideeën en ervaringen. Het was altijd al zo dat mensen graag content van andere mensen zagen/lazen (in mijn tijd als literair journalist leerde ik al dat niemand de recensie leest en iedereen het interview met de schrijver... Terwijl de recensie 3x zo veel werk is...), maar nu met AI is het helemaal key om persoonlijk te zijn. De inhoud van jouw hoofd (of dat van je klant/expert/founder/receptiemedewerker) is die ene databron waar AI niet bij kan.
Het is, kortom, jouw kans om niet alleen nooit 'zonder inspiratie te zitten', maar ook om uniek te zijn. De databronnen die GenAI niet heeft, zijn (worden) de databronnen die er echt toe doen. Jouw verhalen. Wie jij bent, waar jij vandaan komt. Wat jij gisteren met een klant gedaan of besproken hebt. Hoe jij geleerd hebt wat je weet over je vak.
Cowboy writers
Veel van de mensen die 'moeten bloggen/posten van Marketing' (en die dus in mijn workshops terechtkomen) zijn cowboy writers: mensen die onvoorbereid achter een leeg Word-bestand gaan zitten en beginnen met tikken. Of niet, omdat ze blokkeren bij het zien van zo veel leegte. Maar zelfs als je niet blokkeert, is dit een heel inefficiënte manier van schrijven omdat je heel veel dingen tegelijk aan het doen bent. Je mengt het bedenken en verbinden van concepten met het low-level werk van 'beslissen welke woorden je ervoor gaat gebruiken.'
(de term 'cowboy writer' leerde ik trouwens in een gesprek met ChatGPT tijdens de voorbereiding van dit stuk - ik zeg nergens dat je het niet mag gebruiken, hè? Integendeel: je moet het gebruiken. De vraag is hoe).
Het schrijfproces, ook zo'n stokpaardje van me
De eerste stap die je dus moet zetten om creatiever én efficiënter te worden, is het scheiden van al die verschillende taken. Je hebt - en ja, daar heb je mijn proces-obsessie weer - een schrijfproces nodig. Een proces waarbij je het verzamelen van ideeën, het evalueren en uitbreiden ervan en het schrijven van het uiteindelijke stuk van elkaar scheidt (liefst scheid je ook nog het schrijven van versie 1 van het redactiewerk, maar de meeste ervaren schrijvers kunnen die twee dingen min of meer tegelijk).
Het probleem met ideeën genereren terwijl je eigenlijk aan het schrijven zou moeten zijn beschreef ik hierboven: geblokkeerd staren naar een leeg scherm.
Maar het evalueren van ideeën tijdens het schrijven kost nog veel meer tijd: je schrijft een paar paragrafen, besluit dan dat de invalshoek niet klopt en hop, je kunt weer opnieuw beginnen. 400 woorden bloed, zweet en tranen down the drain en je blog-uurtje is al weer bijna op 💀💀💀💀
Verbindingen tussen ideeën
En dan is er nog een belangrijk ding. Het is je vast wel eens opgevallen: de LinkedIn-posts en blogs die het meest onderscheidend en origineel zijn (en dus het beste scoren) verbinden dingen aan elkaar die daarvoor nog geen logische connectie met elkaar hadden. Ik geef toe: dit is een beetje een meme, want het gaat niet altijd goed ('Wat mijn kotsende baby, kapotte iPhone en lekke band mij leerden over marketing'-post incoming...), maar over het algemeen ontstaan de beste ideeën door input uit verschillende velden, vakgebieden of contexten met elkaar te verbinden. En daar heb je 2 dingen voor nodig: tijd en...
Nee, het tweede is niet 'intelligentie' of 'creativiteit'. Het is: veel.
Om dingen op een originele manier met elkaar te verbinden, moet je heel veel verschillende dingen tegelijk in je brein hebben (ik gebruik expres niet het woord 'hoofd', omdat je ideeën idealiter opslaat in je second brain, maar daar hebben we het later nog een keer over).
Je krijgt originele ideeën door tegelijk over marketing, IT, tuinieren, kinderen opvoeden, mechanische toetsenborden, koffie, het klimaat, politiek, economie, voetbal, falafelrecepten en kleurplaten na te denken.
Randomness onder controle houden
En dat is dus precies wat GenAI (nog) niet kan. Je zit altijd met dat ding in 1 chat, 1 prompt tegelijk. Het is altijd: 'welke lettergreep zou het meest logisch zijn als volgende na deze 100 lettergrepen?' Een post over agile development gaat dus altijd over agile development en nooit over agile development, psychologische veiligheid, remote work en de irritaties van planning poker in online meetings (ik noem maar even een paar dwarsstraten).
En tuurlijk, je kunt al die dingen erin gooien en verwachten dat er dan een origineel stuk uitkomt. Maar zelfs voor de meest bedreven prompt-ridder (x/v/m) is dan de randomness nog nauwelijks onder controle te houden.
Bovendien, ik zei het net al: je publiek wil niet weten hoe een algoritme die 4 concepten aan elkaar heeft gekoppeld, ze willen weten hoe jij die dingen aan elkaar koppelt. Jouw ervaring, jouw visie, jouw emotie.
Ga ideeën verzamelen!
OK, lang rammelend verhaal weer... (dat allerlei ideeën combineert en dus NEVER uit een AI had kunnen komen).
Maar de korte conclusie:
Weet je niet waar je moet beginnen? Dan is AI een uitstekende tool om je op gang te helpen. Maar merk je dat je zonder AI helemaal niet meer aan een stuk begint? Ga dan ideeen verzamelen én met elkaar verbinden.
Volg me op LinkedIn of per e-mail
